- Szczegóły
-
Kategoria: Uncategorised


Proponujemy Wam zuchy, druhny i druhowie historię tamtych dni w formie faktów, będziemy dokładać kolejne ważne daty z okresu tych 63 dni chwały i męczeństwa.
1 sierpnia 1944
godz. 17.00 (godzina „W”) - wybuch Powstania Warszawskiego
- Powstańcy zdobyli hotel „Victoria” przy ul. Jasnej – miejsce to wybrano następnie na kwaterę płk. Chruściela „Montera”.
- Żołnierze AK opanowali gmach Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential” (najwyższy wówczas budynek w Warszawie – 68 m wysokości) przy Placu Napoleona (obecnie Plac Powstańców Warszawy); na jego dachu zawieszono polską flagę.
- Do polskiej niewoli trafił mjr Max Dirske, najwyższy stopniem niemiecki oficer przetrzymywany przez powstańców.
2 sierpnia 1944
- Powstańcy zdobyli Pocztę Główną, Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych, Pałac Krasińskich, fabrykę Monopolu Tytoniowego oraz Elektrownię Warszawską na Powiślu.
- W wyniku ran zmarła Krystyna Krahelska „Danuta” - poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych "Hej chłopcy, bagnet na broń!".
- Ukazał się pierwszy powstańczy numer pisma AK „Biuletyn Informacyjny”.
3 sierpnia 1944
- Niemieckie bombowce po raz pierwszy od wybuchu powstania zbombardowały Warszawę.
- Powstańcy opanowali Dworzec Pocztowy, Pałace Blanka i Mostowskich oraz Arsenał.
- Komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) Icchak Cukierman wydał odezwę do bojowników żydowskiego ruchu oporu z apelem o wstępowanie w szeregi powstańcze i walkę z Niemcami. „Od trzech dni lud Warszawy prowadzi walkę orężną z okupantem niemieckim. Bój ten jest i naszym bojem (...). Przez bój do zwycięstwa do Polski wolnej, niepodległej, silnej i sprawiedliwej” – głosiła odezwa.
4 sierpnia 1944
- Zarządzenie Komendy Okręgu Warszawa AK wzywające mieszkańców stolicy do budowy barykad.
- Powstańczy sztab dowodzenia opuścił hotel „Victoria” i przeniósł się do budynku PKO przy ul. Jasnej.
- Niemcy zrzucili z samolotów datowane na 2 sierpnia ulotki do żołnierzy AK, wzywające do zaprzestania działań zbrojnych przeciw Niemcom, rzekomo podpisane przez gen. Komorowskiego „Bora”.
- Poległ Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, czołowy przedstawiciel tzw. Pokolenia Kolumbów, żołnierz Batalionów AK „Zośka” i „Parasol”.
- Załogi polskich i brytyjskich samolotów dokonały pierwszych zrzutów nad walczącą Warszawą.
5 sierpnia 1944
- Powstańcy zdobyli „Gęsiówkę” – niemiecki obóz koncentracyjny (KL Warschau) przy ul. Gęsiej, uwalniając 348 Żydów.
- Brygada SS dowodzona przez SS-Oberfuehrera Oskara Dirlenwangera zamordowała na Woli około 20 tys. ludzi. W ciągu następnych dni liczba ofiar wzrosła do 40 tys.
- Zakończyła się niemiecko-sowiecka bitwa na przedpolach Pragi.
6 sierpnia 1944
- Rozpoczęła działalność harcerska poczta polowa.
7 sierpnia 1944
- Walki Zgrupowania "Radosław" na cmentarzach kalwińskim i ewangelickim.
8 sierpnia 1944
- Pierwsza audycja powstańczej radiostacji AK „Błyskawica – nadana z gmachu PKO. "Halo, tu mówi +Błyskawica+! Stacja nadawcza Armii Krajowej w Warszawie, na fali 32, 8 oraz 52, 1 m. Duch Warszawy jest wspaniały" - to pierwsze słowa, jakie na falach "Błyskawicy" popłynęły w eter.
11 sierpnia 1944
- Wojska niemieckie opanowały Wolę i Ochotę.
- Odwrót Zgrupowania "Radosław" w kierunku Starego Miasta; z funkcji dowódcy zgrupowania ustąpił ciężko ranny ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław”.
- Powstańcom przyznano pierwsze krzyże Virtuti Militari za udział w walkach z Niemcami.
12 sierpnia 1944
- Niemcy odbili z rąk polskich gmachy Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, a także Wojskowy Instytut Geograficzny, Miejski Instytut Higieny i Dom Turystyczny.
13 sierpnia 1944
- Niemcy zajęli Stawki, co spowodowało zamknięcie pierścienia wokół Starego Miasta.
- Na ul. Kilińskiego przy Podwalu eksplodował niemiecki transporter z ładunkami wybuchowymi, zdobyty przez powstańców; w wyniku eksplozji śmierć poniosło co najmniej 300 osób, wśród nich 67 żołnierzy Batalionu "Gustaw".
- W kinie „Palladium” przy ul. Złotej odbył się dziennikarski pokaz kroniki filmowej „Warszawa walczy”.
14 sierpnia 1944
- Walki o Uniwersytet Warszawski: powstańcy zdobyli transporter opancerzony z Dywizji SS „Wiking”, nazywany „Jasiem” oraz „Szarym Wilkiem”.
- Ewakuacja Szpitala Maltańskiego z ul. Senatorskiej na ul. Zgoda.
15 sierpnia 1944
- Uroczystości w oddziałach powstańczych z okazji Święta Żołnierza Polskiego, obchodzonego na pamiątkę Bitwy Warszawskiej 1920 r.
16 sierpnia 1944
- Komunikat Radia Berlin o zdławieniu polskiego powstania w Warszawie.
- W walkach na Starym Mieście polegli żołnierze AK: Tadeusz Gajcy - poeta, prozaik, krytyk literacki, redaktor konspiracyjnego pisma "Sztuka i Naród", oraz Zdzisław Stroiński - poeta, również związany z pismem "Sztuka i Naród".
17 sierpnia 1944
- Polskie Radio nadało pierwszą słyszalną w Londynie audycję z powstańczej Warszawy.
18 sierpnia 1944
- Wojska niemieckie zajęły Zamek Królewski.
19 sierpnia 1944
- Niemcy opanowali Politechnikę Warszawską.
20 sierpnia 1944
- Po zaciętych walkach powstańcy zdobyli budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST-y) przy ul. Zielnej.
- Oddziały powstańcze wycofały się z Muranowa na Stare Miasto.
21 sierpnia 1944
- Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Kampinosu i Żoliborza na Stare Miasto. W ciągu dwóch dni zaciętych walk (do 22 sierpnia) straty Polaków wyniosły ok. 400 zabitych i rannych.
- Projekcja drugiej kroniki filmowej „Warszawa walczy” w kinie „Palladium”.
22 sierpnia 1944
- Powstańcy zdobyli gmach tzw. Małej PAST-y (podstacji telefonów) przy ul. Piusa XI (obecnie ul. Piękna).
23 sierpnia 1944
- Powstańcy odbili z rąk niemieckich kościół św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu i pobliską Komendę Policji.
- Polskie natarcie na Uniwersytet Warszawski.
25 sierpnia 1944
- Powstańcy opanowali „Cafe Club” przy ul. Nowy Świat.
26 sierpnia 1944
- Sztab Komendy Głównej AK ewakuował się kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia.
27 sierpnia 1944
- Powstańcy zostali wyparci z Katedry św. Jana przy ul. Świętojańskiej. Niemcy wkroczyli również do Szpitala św. Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej.
- Ppłk Mazurkiewicz ponownie objął dowództwo nad Zgrupowaniem AK „Radosław”, zastępując ciężko rannego mjr. Wacława Janaszka „Bolka”.
28 sierpnia 1944
- Niemcy zajęli gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
31 sierpnia 1944
- Nieudana próba przebicia się oddziałów powstańczych z Grupy „Północ” AK ze Starego Miasta do Śródmieścia; ok. 300 rannych i zabitych.
2 września 1944
- Kapitulacja sił powstańczych na Starym Mieście – łącznie podczas walk poległo ok. 7 tys. żołnierzy AK, co stanowiło ok. 40 proc. całości strat w powstaniu. Zniszczeniu od niemieckiego pocisku uległa Kolumna Zygmunta III Wazy na Placu Zamkowym.
- Poczta Polowa AK wyemitowała pierwszy powstańczy znaczek, według projektu Stanisława Tomaszewskiego „Miedzy”.
- Powstańcy opanowali gmach Związku Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej (YMCA) przy ul. Konopnickiej.
4 września 1944
- Rozwiązanie Grupy „Północ” AK.
- Ppłk Mazurkiewicz „Radosław” został mianowany dowódcą odcinka Czerniaków.
5 września 1944
- Powstańcy wycofują się z elektrowni na Powiślu.
8 września
- Ewakuacja 5 tys. cywilów z terenów ogarniętych walkami do części Śródmieścia zajmowanej przez Niemców.
10 września
- Natarcie Armii Czerwonej na przedmoście warszawskie.
- Polskie Radio ogłosiło listę 28 niemieckich dowódców, którzy byli odpowiedzialni za zrujnowanie Warszawy. Oprócz gen. von dem Bacha-Zelewskiego znaleźli się na niej m.in. generałowie Rainer Stahel i Heinz Reinefarth.
11 września
- Odezwa gen. von dem Bacha-Zelewskiego do mieszkańców Warszawy, zrzucająca odpowiedzialność za fiasko polsko-niemieckich pertraktacji na dowództwo AK.
13 września
- Niemcy zniszczyli mosty: Poniatowskiego, Kierbedzia, Gdański i Średnicowy.
- Kolejne dwie duże (13 i 17 września) deportacje warszawiaków do Auschwitz. W sumie przewieziono tam 4 tys. osób.
14 września
- Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski awansował płk. Chruściela „Montera” do stopnia generała brygady "za wybitne dowodzenie i przykład osobistego męstwa w walkach o Warszawę".
- Józef Stalin podpisał w Moskwie rozkaz o zdobyciu Pragi.
- W walkach o Pragę zginęło, zostało rannych lub zaginęło 1792 żołnierzy 1. Dywizji Piechoty Ludowego Wojska Polskiego im. Tadeusza Kościuszki.
- Sowieckie zrzuty broni i żywności; samoloty sowieckie odbyły 282 loty nad walczącą stolicą.
- Natarcie wojsk niemieckich na Górny Czerniaków.
15 września
- Pierwsze oddziały 1. Dywizji Piechoty LWP wylądowały na przyczółku czerniakowskim.
16 września
- Początek walk 3. Dywizji Piechoty LWP o przyczółki warszawskie na lewym brzegu Wisły (16-23 września).
- Niemieckie lotnictwo zbombardowało budynek kina „Helgoland”, w którym powstańcy stworzyli obóz dla jeńców niemieckich.
17 września
- Część oddziałów 2. Dywizji Piechoty LWP przedostało się na Żoliborz.
- Nieudane próby nawiązania łączności telefonicznej dowództwa AK ze sztabem Armii Czerwonej.
18 września
- Nad Warszawą pojawiło się ponad 100 amerykańskich samolotów B-17, które dokonały zrzutów.
19 września
- Gen. Komorowski „Bór” w odezwie do powstańców wezwał do dalszego oporu zbrojnego przeciw Niemcom.
20 września
- Kolejne oddziały 2. Dywizji Piechoty LWP przeprawiły się przez Wisłę na przyczółek czerniakowski.
- Dowodzony przez ppłk. Mazurkiewicza „Radosława” oddział ok. 200 powstańców przedostał się kanałami z Czerniakowa na Mokotów.
- Gen. Komorowski „Bór” wydał rozkaz o utworzeniu Warszawskiego Korpusu AK – regularnych oddziałów Wojska Polskiego złożonych z sił powstańczych. Dowódcą korpusu mianowano gen. Chruściela „Montera”.
21 września
- Alianckie lotnictwo dokonało ostatnich zrzutów zaopatrzenia nad Warszawą.
- Walki 6. pułku piechoty LWP z Niemcami na Żoliborzu.
22 września
- Wydawany przez Niemców w języku polskim „Nowy Kurier Warszawski” napisał: „Zgliszcza i ruiny na ulicach – takie owoce wydawał szaleńczy pomysł generała Bora urządzenia powstania w Warszawie, przypłaconego życiem dziesiątek tysięcy niewinnych ofiar oraz gehenną setek tysięcy uchodźców”.
- Gen. Chruściel „Monter” wysłał do marszałka ZSRS Konstantego Rokossowskiego pismo, w którym zaoferował pomoc wojskową w planowanym sowieckim szturmie na Warszawę.
- Niemcy zdobyli przyczółek czerniakowski, broniony przez powstańców i żołnierzy LWP, mordując następnie ok. 200 rannych.
26 września
- Komendant Obwodu Mokotów AK ppłk Józef Rokicki „Karol” przeprowadził ewakuację swych wojsk z Mokotowa do Śródmieścia. Nie dotarł do niego rozkaz gen. Chruściela „Montera” nakazujący dalszą obronę Mokotowa.
- Niemcy rozstrzelali 98 powstańców, którzy wychodzili z kanału przy ul. Chocimskiej.
27 września
- Kapitulacja oddziałów powstańczych (ok. 2 tys. żołnierzy) na Mokotowie.
28 września
- Pertraktacje polsko-niemieckie w sprawie zakończenia walk w Warszawie.
29 września
- Do KL Stutthof trafił transport 1258 mieszkańców Warszawy i powstańców.
- Na Żoliborzu powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek przy ul. Krasińskiego.
- W bitwie pod Jaktorowem Niemcy rozbili Grupę AK "Kampinos"
30 września
- Prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz zwolnił ze stanowiska Naczelnego Wodza PSZ gen. Sosnkowskiego i powołał na to stanowisko gen. Komorowskiego „Bora”.
- Za tłumienie powstania Adolf Hitler nadał dowódcom wojsk niemieckich w Warszawie wysokie odznaczenia wojskowe: gen. von dem Bach-Zelewski i SS-Oberfuehrer Dirlenwanger otrzymali Krzyże Rycerskie Żelaznego Krzyża, a gen. Reinefarth – Liście Dębowe do Krzyża Rycerskiego Żelaznego Krzyża.
- Kapitulacja oddziałów powstańczych na Żoliborzu; do niewoli trafiło 1490 żołnierzy AK.
1 października
- Gen. Komorowski „Bór” zapowiedział na 2 października wszczęcie rozmów kapitulacyjnych z Niemcami.
2 października
- W kwaterze gen. von dem Bacha-Zelewskiego w Ożarowie przedstawiciele Komendy Głównej AK płk Kazimierz Iranek-Osmecki „Jarecki” i ppłk Zygmunt Dobrowolski „Zyndram” podpisali „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie”, przewidujący przerwanie walki o godz. 21.00 czasu warszawskiego.
- Rozpoczęła działalność komisja łącznikowa (jej organem wykonawczym był tzw. batalion osłonowy złożony z żołnierzy AK), której głównym celem było utrzymanie porządku w mieście oraz zabezpieczenie ewakuacji powstańców i cywilów.
3 października
- Prezydent Raczkiewicz zarządził dwutygodniową żałobę w Polskich Siłach Zbrojnych.
- Gen. Komorowski „Bór” wydał pożegnalny rozkaz do żołnierzy AK. „Z wiarą w ostateczne zwycięstwo naszej słusznej sprawy, z wiarą w Ojczyznę umiłowaną, wielką i szczęśliwą, pozostajemy wszyscy nadal żołnierzami obywatelami Niepodległej Polski, wierni sztandarowi Rzeczypospolitej” – wyjaśnił nowy Naczelny Wódz.
- Mianowanie gen. Leopolda Okulickiego „Kobry” Komendantem Głównym AK.
4 października
- Powstańcze Polskie Radio i radiostacja „Błyskawica” nadały ostatnie audycje.
5 października
- Do niewoli niemieckiej trafiło 11 668 żołnierzy broniących Śródmieścia, a także członkowie naczelnego dowództwa powstania z gen. Komorowskim "Borem" na czele.
Na podstawie: https://www.dzieje.pl/aktualnosci/kalendarium-powstania-warszawskiego